Maak kennis met het SKO (SpraakKlankOnderzoek)
Het SpraakKlankOnderzoek (SKO) is een computerondersteunde test met een geautomatiseerde fonologische en fonetische resultatenverwerking. De online test is geïntegreerd in het e-health platform ASISTO en wordt uitgegeven door Sig. In september 2020 werd het SKO-basisonderzoek gelanceerd. Ondertussen zijn twee extra modules van het SKO klaar. Deze maken o.a. verdieping in de diagnose van spraakklankstoornissen mogelijk.
De laatste jaren is er een veelheid aan nieuwe inzichten over het fenomeen spraakklankstoornis en zijn behandeling gepubliceerd. Bovendien hebben de normeringen van de bestaande Vlaamse spraakklanktests een zekere leeftijd. Een nieuw genormeerd onderzoeksinstrument drong zich dan ook op.
De ontwikkeling van het SpraakKlankOnderzoek SKO werd als project gestart in 2011 in het kader van de wetenschappelijke werking van Sig, met de steun van de Federatie van de Centra voor Ambulante Revalidatie.
Sig vond alle Vlaamse universitaire en hogeschoolopleidingen logopedie bereid om mee te werken aan de ontwikkeling van een nieuwe spraakklanktest, samen met Joris Vanopstal, Jean-Pierre Martens en Ingrid Herreman. Bij de ontwikkeling van de test waren dit de voorwaarden:
Het SKO bestaat uit 5 modules. De belangrijkste module, het SKO-basisonderzoek, is in september 2020 gelanceerd. De modules Inconsistentie (SKO-INCO) en Diadochokinese (SKO-DDK) zijn ondertussen ook klaar. De andere modules zijn in voorbereiding.
Het SKO-basisonderzoek is genormeerd in Vlaanderen voor kinderen van 2 jaar 6 maand tot 8 jaar. Het biedt een doorgedreven fonetische en fonologische analyse van de spraak. De module bevat in totaal 72 doelwoorden, i.c. 67 benoemwoorden en 5 nazegwoorden. De doelwoorden bevatten alle fonemen van het Nederlands en de meeste consonantverbindingen, zowel in initiale als in finale positie. Aangezien de fonetische en fonologische analyse door de computer gebeurt, zijn de resultaten onmiddellijk na de transcriptie van de responsen beschikbaar in een digitaal rapport. Het levert bij de volgende meetdoelen zowel percentielwaarden als percentages:
De 4 andere modules (inconsistentie, diadochokinese, s&r en interdentaliteit en vooronderzoek) hebben tot doel verdieping in de diagnose mogelijk te maken. De modules SKO-INCO en SKO-DDK, en het vooronderzoek (SKOvoor) zijn ondertussen ook klaar voor gebruik.
De resultaten van de module Inconsistentie (SKO-INCO) kunnen helpen bij het onderscheiden van inconsistente fonologische stoornis (IFS) en spraakontwikkelingsdyspraxie (SOD).
De module Diadochokinese (SKO-DDK) is zinvol om af te nemen wanneer er aanwijzingen zijn voor een neurogene spraakklankstoornis of wanneer ernstige spraakklankstoornissen vastgesteld worden.
Het vooronderzoek (SKOvoor) is een snelle screening en geeft een indicatie of het aangewezen is om het SKO-basisonderzoek bij een kind af te nemen.
Het SKO is geprogrammeerd in een bestaand e-health programma van de UGent, genaamd ASISTO. Om veiligheidsredenen werken zowel ASISTO als het SKO met een licentiesysteem. Voor alle duidelijkheid: de licentie voor ASISTO is gratis, de licentie voor het SKO is betalend.
Voor het SKO zijn er twee licenties beschikbaar:
Het SKO werkt met een creditsysteem wat afnames betreft. Na elke testafname vermindert het aantal afnames dat bij de licentie hoort: 1 afname (van eventueel al de modules) staat dus voor 1 credit.
De licenties (en inbegrepen afnames) zijn 5 jaar geldig en omvatten het gebruik van de 5 modules van het SKO (basisonderzoek en 4 andere modules). De licentieduur start nadat de bestel- en betalingsprocedure succesvol afgerond zijn.
Bestellen van het SKO
Na bestelling en betaling van de factuur, krijgt u per e-mail gedetailleerde informatie over hoe de licentie geactiveerd worden. Daarna kunt u meteen aan de slag!
Bestellen van extra credits voor het SKO
Zijn de credits opgebruikt, dan kunnen deze per pakket aangekocht worden. De prijs daalt naargelang het aantal tot 4 euro per afname.
Gebruikers zien bij aanmelding hoeveel credits er nog resten. Credits bijbestellen kan op deze manier:
Opvolgen van credits en aanvragen van nieuwe credits in ASISTO
> Toelichting over opvolging en aanvragen van nieuwe credits
Wat te doen bij groepslicenties?
Bij een groepslicentie moet er één persoon per organisatie/instituut de verantwoordelijke zijn: we noemen dat in ASISTO, het e-health pakket waarin SKO draait, de ‘instituutmanager’. Gebruikers van de groepslicentie moeten gekoppeld worden in het systeem via hun e-mailadres. Zodra die koppeling gebeurd is, kunnen alle gebruikers (tot 4 tegelijkertijd zelfs) het SKO online afnemen. Het aantal gebruikers is in principe onbeperkt.
Instituutsmanagers moeten goed uitleggen aan de mensen van hun instelling dat ze pas toegang krijgen tot de SKO-groepslicentie nadat het toegangsrecht door de instituutsmanager geregistreerd is in ASISTO.
Wilt u eens grasduinen in de SKO-handleidingen? Dat kan zeker (en gratis)! Er zijn ook snelgidsen ter beschikking en voorbeeldrapporten. Ook manuele scoreformulieren (Word en PDF) zijn voorzien.
SKO-basisonderzoek
> Handleiding SKO-basisonderzoek en vooronderzoek (versie februari 2023)
> Handleiding SKO-basisonderzoek (versie september 2022)
> Handleiding SKO-basisonderzoek (versie 10 februari 2021)
> Samengevat: de wijzigingen in het SKO-basisonderzoek (10 februari 2021)
> Handleiding SKO-basisonderzoek (versie 15 september 2020)
> Voorbeeldrapport SKO-basisonderzoek
> Manueel scoreformulier SKO-basisonderzoek (PDF) (Word)
SKO-INCO
> Handleiding SKO-module Inconsistentie (versie 1 december 2022)
> Handleiding SKO-module Inconsistentie (versie 1 september 2022)
> Handleiding SKO-module Inconsistentie (versie 22 oktober 2021)
> Snelgids SKO-module Inconsistentie
> Manueel scoreformulier SKO-INCO (Word) (PDF)
SKO-DDK
> Handleiding SKO-module Diadochokinese (versie september 2022)
> Handleiding SKO-module Diadochokinese (versie 22 oktober 2021)
> Snelgids SKO-module Diadochokinese
Sig organiseert ook vorming over het SpraakKlankOnderzoek (SKO). Hou het programma elders op onze website in de gaten.
Het doel van de onderstaande GRATIS voorstellings- en instructiefilmpjes is om de gebruiker op een eenvoudige manier te laten kennismaken met het afnemen van het SKO. We maken binnenkort werk van nog meer demonstratief beeldmateriaal!
Filmpje van (een deel van) de afname van het SKO-basisonderzoek bij een kleuter met ernstige spraakklankstoornissen. Het geeft een idee over de concrete manier van werken.
Vraag (07/02/2024): Er staat een vraagteken in de responstranscriptie |
|
In het rapport staat dat de automatische analyse niet uitgevoerd kon worden omdat er een onbekend foneem voorkomt in een bepaalde transcriptie. Eigenaardig is dat die transcriptie een vraagteken bevat dat ik er zelf niet ingevoegd heb. Hoe komt dat? |
|
Antwoord: Als u per ongeluk tijdens de transcriptie van de responsen van een oefening een karakter '\', ';', '|' of '"' ingetikt hebt, dan wordt dat karakter vervangen door een vraagteken dat u kan verwijderen/vervangen door iets anders door terug te gaan naar de bewuste transcriptie. De ingreep was nodig omdat recent iets misliep bij de verwerking van een responstranscriptie met een ‘”’ en waardoor geen enkele responstranscriptie van de oefening in de databank opgeslagen werd. Dit is bij deze dus verholpen. |
Vraag (19/12/2023): Terugkrijgen van gereserveerde maar niet-gebruikte credits |
|
Kan ik gereserveerde, maar niet-gebruikte credits recupereren? |
|
Antwoord: Als u een spraakklankonderzoek klaarzet voor een kind, maar dat om een of andere reden toch niet afneemt, dan heeft u wel een credit gereserveerd maar niet verbruikt. Door het klaargezette onderzoek te verwijderen (onder ‘define/check sessions’) kunt u dit credit terugkrijgen. Onder ‘exercises to license’ ziet u het aantal recupereerbare credits. Als u instituutmanager bent, dan ziet u onder ‘your institute’ hoeveel recupereerbare credits er zijn in uw instituut, en kunt u de leden van uw instituut daar misschien attent op maken. |
Vraag (18/08/2023): gebruik ASISTO en SKO via Safari (Mac-gebruikers) |
|
Ik krijg bij het gebruik van ASISTO vaak een pop-up in Safari bij het opstarten van de applicatie. Ook bij het gebruik van de microfoon moet je telkens bevestigen. Kan dit verholpen worden? |
|
Antwoord: Het volstaat om twee aanpassingen in Safari aan te brengen om dit euvel te verhelpen. > Klik hier voor een korte handleiding met screenshots |
Vraag (14/04/2023): verkeerde geboortedatum ingevuld |
|
Bij het maken van het automatisch rapport, merkte ik dat ik bij de cliënt een verkeerde geboortedatum ingevuld had (2018 in plaats van 2016). Ik heb dit al gewijzigd in de fiche van de cliënt, maar ik merk dat dit geen wijziging geeft in het automatisch rapport. Is er een manier waarop ik toch de datum kan wijzigen in het rapport en dus ook de genormeerde resultaten? Hoe komt dat? |
|
Antwoord: Ga naar de knop 'Make perceptual ratings' en klik dan op de knop 'Stop rating'. Dan vraagt ASISTO een nieuwe datum. Vul de datum in en klik op OK. Op die manier komen de genormeerde resultaten overeen met de nieuw ingegeven geboortedatum. |
Vraag (17/01/2023): Wat als ik geen template SKObasis zie bij het aanmaken van een sessie? |
|
Antwoord: Dat betekent dat u de licentie nog niet in ASISTO hebt aangevraagd. Pas als dat gebeurd is kan de licentie door Sig in ASISTO geactiveerd worden, en kunt u aan de slag. |
Vraag (4/10/2022): verkeerde startscherm ASISTO bij Mac-gebruikers |
|
Als ik https://asisto.elis.ugent.be/ open komt ik niet terecht in de nieuwe omgeving van ASISTO, maar in het oude startscherm. |
|
Antwoord: Gebruik op je MacBook Chrome of Firefox als browser en refresh de startpagina (Command - R). Dit lost het probleem voortaan op. |
Vraag (22/03/2021): ERROR in de transcriptie |
|
Als ik een transcriptie heb leeggemaakt en ik kom later nog eens terug op dezelfde respons, dan staat er plots een ERROR in de transcriptie. Wat moet ik daarmee doen? |
|
Antwoord: Omdat ASISTO het onderscheid moet kunnen maken tussen ‘nog geen transcriptie’ en een lege transcriptie afkomstig van de beoordelaar, vervangt ASISTO een lege transcriptie van de beoordelaar door een string 'ERROR' die wijst op een foutieve respons (kind heeft het doelwoord niet kunnen zeggen). Tijdens de transcriptie zie je dat niet, maar je ziet het wel als je op een later tijdstip diezelfde respons weer aanklikt. Laat die string gewoon staan. Hij maakt duidelijk dat je de respons al getranscribeerd hebt. |
Meer info?
Vragen? Stuur ons gerust een mailtje
